Inteligentniejsze przepisy na rzecz bezpieczniejszej żywności: Komisja przedstawia przełomowy pakiet służący modernizacji, uproszczeniu i umocnieniu łańcucha rolno-spożywczego w Europie
Komisja Europejska przyjęła dzisiaj pakiet środków służących skuteczniejszemu egzekwowaniu norm zdrowia i bezpieczeństwa w całym łańcuchu rolno-spożywczym. Bezpieczeństwo żywności ma zasadnicze znaczenie dla uzyskania zaufania konsumentów i nadania produkcji żywności zrównoważonego charakteru.
W pakiecie wspomnianych środków przyjęto nowocześniejsze i uproszczone podejście do ochrony zdrowia, w większym stopniu oparte na ocenie ryzyka, a także zawarto w nim efektywniejsze narzędzia kontroli służące zapewnieniu skutecznego stosowania przepisów rządzących działaniem łańcucha żywnościowego.
Pakiet stanowi odpowiedź na wezwanie do sprawniejszego upraszczania przepisów i wprowadzania inteligentniejszych regulacji, przyczyniając się w ten sposób do zmniejszenia obciążeń administracyjnych ciążących na zainteresowanych podmiotach i uproszczenia otoczenia regulacyjnego. Szczególną uwagę poświęcono wpływowi nowych przepisów na MŚP oraz mikroprzedsiębiorstwa, które nie będą podlegać najkosztowniejszym i najbardziej uciążliwym obowiązkom określonym w tych przepisach.
Obecny zbiór przepisów UE dotyczących łańcucha żywnościowego składa się z blisko 70 aktów prawnych. Dzisiejszy pakiet reform zmniejszy tę liczbę do 5 aktów prawnych, a także ograniczy biurokrację w procedurach dotyczących rolników, hodowców i podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa spożywcze (producentów, przetwórców i dystrybutorów), aby ułatwić im prowadzenie działalności.
Tonio Borg, komisarz ds. zdrowia i konsumentów, powiedział: „Przemysł rolno-spożywczy to drugi największy sektor gospodarczy w UE, zatrudniający ponad 48 milionów osób i mający wartość około 750 miliardów euro rocznie. Europa ma najwyższe w świecie normy bezpieczeństwa żywności. Niedawny skandal z końskim mięsem pokazał jednak, że wciąż możliwe są ulepszenia, nawet jeśli nie powstało zagrożenie dla zdrowia. Dzisiejszy pakiet reform pojawia się w dogodnym momencie, ponieważ pokazuje, że system jest w stanie reagować na wyzwania; uwzględniono w nim także wnioski z niektórych wcześniejszych doświadczeń. Krótko mówiąc, celem pakietu jest zapewnienie inteligentniejszych przepisów na rzecz bezpieczniejszej żywności.".
Dzięki prostszym przepisom, opartym na danych naukowych i ocenie ryzyka, przedsiębiorstwa odniosą korzyści w postaci zmniejszenia obciążeń administracyjnych, efektywniejszych procedur oraz środków służących finansowaniu i umacnianiu kontroli i zwalczania chorób zwierząt i szkodników roślin. Konsumenci skorzystają dzięki bezpieczniejszym produktom oraz skuteczniejszemu i bardziej przejrzystemu systemowi kontroli w całym łańcuchu.
Główne elementy wniosku
Kontrole urzędowe
Komisja uznała potrzebę wzmocnienia instrumentów, którymi właściwe organy w państwach członkowskich dysponują, aby sprawdzać w terenie przestrzeganie przepisów UE (poprzez kontrole, inspekcje i badania).
Niedawne skandale związane z żywnością kolejny raz wykazały potrzebę skuteczniejszych działań ze strony organów odpowiedzialnych za egzekwowanie przepisów, tak by chronić zarówno konsumentów, jak i uczciwe podmioty przed zagrożeniami (również w wymiarze gospodarczym), które mogą powstać w wyniku naruszeń przepisów w całym łańcuchu.
W nowych przepisach przyjęto podejście w większym stopniu oparte na ocenie ryzyka, co pozwala właściwym organom skoncentrować swoje zasoby na istotniejszych kwestiach.
Obecny system opłat służących finansowaniu skutecznej realizacji kontroli w ramach trwałego systemu w całym łańcuchu zostanie rozszerzony na inne sektory łańcucha, obecnie nieobjęte opłatami.
Mikroprzedsiębiorstwa będą zwolnione z tych opłat, ale nie z kontroli, aby nie szkodzić ich konkurencyjności.
Państwa członkowskie zostaną także poproszone o pełne włączenie kontroli nadużyć finansowych do swych krajowych planów kontroli oraz o dopilnowanie, by kary finansowe w takich przypadkach były ustalone na faktycznie odstraszającym poziomie.
Zdrowie zwierząt
W pakiecie wprowadzony zostanie jeden akt prawny regulujący kwestie zdrowia zwierząt w UE, w oparciu o zasadę, że „lepiej zapobiegać niż leczyć".
Jego celem jest udoskonalenie norm i stworzenie wspólnego systemu służącego lepszemu wykrywaniu i zwalczaniu chorób oraz opanowywaniu zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa żywności i paszy w skoordynowany sposób.
Ten ulepszony system, w połączeniu z lepszymi przepisami dotyczącymi identyfikacji i rejestracji, umożliwi osobom zabiegającym o ochronę naszego łańcucha żywnościowego, takim jak rolnicy i weterynarze, szybkie reagowanie na wystąpienie choroby i ograniczenie jej rozprzestrzeniania oraz minimalizację jej wpływu na inwentarz żywy i konsumentów.
W systemie tym wprowadza się ponadto klasyfikację i ustalanie ważności chorób, które wymagają interwencji na poziomie UE. Z uwagi na swe cechy system umożliwia podejście w większym stopniu oparte na ocenie ryzyka oraz odpowiednie wykorzystanie zasobów.
Zapewnia się wystarczającą elastyczność pozwalającą dostosować środki dotyczące zdrowia zwierząt do różnej wielkości i różnych rodzajów zakładów (np. małych i średnich przedsiębiorstw, gospodarstw rekreacyjnych itd.) oraz do różnych warunków lokalnych, zwłaszcza w odniesieniu do wymagań dotyczących rejestracji i zatwierdzania zakładów, trzymania zwierząt oraz do produktów.
Na szerszą skalę, prawo musi być wystarczająco elastyczne i solidne, aby zapewnić skuteczną reakcję całej UE w przypadku poważnych zmian klimatu, dając nam tym samym środki umożliwiające radzenie sobie z pojawiającymi się nowymi i nieznanymi zagrożeniami, tak abyśmy mogli szybko się dostosowywać do nowych osiągnięć naukowych i norm międzynarodowych.
Zdrowie roślin
Wartość upraw w UE wynosi 205 miliardów euro rocznie. Bez ochrony, jaką dają przepisy dotyczące zdrowia roślin, sektor ten ponosiłby poważne szkody gospodarcze.
Europejskiemu rolnictwu, lasom i dziedzictwu naturalnemu zagrażają szkodniki i choroby atakujące rośliny. Wprowadzanie nowych gatunków szkodników nasiliło się w wyniku globalizacji handlu i zmiany klimatu.
Aby zapobiec zadomowieniu się w UE nowych szkodników oraz chronić hodowców roślin i sektor leśnictwa, Komisja proponuje usprawnienie istniejącego systemu ochrony zdrowia roślin.
Większy nacisk zostanie położony na obciążony wysokim ryzykiem przywóz z państw trzecich oraz zwiększoną identyfikowalność materiału nasadzeniowego na rynku wewnętrznym.
W przepisach wprowadza się również lepszy nadzór nad występowaniem ognisk nowych gatunków szkodników i ich wczesne zwalczanie oraz odszkodowania dla hodowców, którzy ucierpieli z powodu takich szkodników kwarantannowych.
Materiał przeznaczony do reprodukcji roślin (w tym nasiona)
60% wartości światowego eksportu nasion pochodzi z UE.
W pakiecie przewidziano bardziej uproszczone i elastyczne przepisy dotyczące wprowadzania do obrotu nasion i innych materiałów przeznaczonych do reprodukcji roślin, w celu zapewnienia wydajności, przystosowalności i różnorodności europejskiej produkcji roślinnej i leśnej oraz ułatwienia handlu jej produktami.
Szeroki wybór materiałów i ulepszone wymagania w zakresie badań przyczynią się do ochrony różnorodności biologicznej i do prowadzenia hodowli ukierunkowanej na zrównoważone rolnictwo.
Stosowanie nasion w ogrodach prywatnych nie jest objęte przepisami UE, zatem ich właściciele będą nadal mogli kupować dowolne materiały roślinne i sprzedawać swe nasiona w małych ilościach. Co więcej, zostanie jasno powiedziane, że każdy podmiot niezawodowy (np. właściciele ogrodów prywatnych) może dokonywać wymiany nasion z innymi właścicielami ogrodów prywatnych, nie podlegając przepisom proponowanego rozporządzenia.
Celem nowych przepisów jest zaoferowanie użytkownikom szerszego wyboru poprzez objęcie nimi nowych ulepszonych i zbadanych odmian, materiałów niespełniających definicji odmiany (materiałów niejednorodnych), odmian tradycyjnych i materiałów przeznaczonych do reprodukcji roślin na rynku niszowym.
Nowe przepisy, zgodnie z realizowanym przez Komisję programem lepszego stanowienia prawa, uwzględniają jednak rodzaj materiałów, warunki produkcji i wielkość przedsiębiorstwa, którego dotyczą. Tak więc stare odmiany tradycyjne i materiały niejednorodne objęte są jedynie złagodzonymi przepisami dotyczącymi rejestracji. Kategorie te zwolnione są z badań i innych wymagań zawartych w przepisach.
Ponadto zmniejszono obciążenia administracyjne dla mikroprzedsiębiorstw, które mogą wprowadzać do obrotu bez rejestracji każdy rodzaj materiałów jako „materiały przeznaczone do reprodukcji roślin na rynku niszowym".
Co więcej, mikroprzedsiębiorstwa są ogólnie zwolnione z opłat rejestracyjnych.
Kolejne kroki
Pozostałe instytucje UE, w tym Parlament Europejski i Rada, rozważą przedstawiony przez Komisję pakiet środków i przyjmą swe stanowisko w odpowiednim czasie. Na obecnym etapie można założyć, że pakiet wejdzie w życie w 2016 r.
Źródło: http://europa.eu/rapid/press-release_IP-13-400_pl.htm
